Wraz z bogaceniem się polskiego społeczeństwa rośnie zainteresowanie fundacjami i stowarzyszeniami, (szczególnie ich funkcjonowaniem czy rejestracją) – jest to trend już znany, zaobserwowany choćby w Europie Zachodniej na przestrzeni lat. Wobec powyższego pragnę przedstawić Państwu główne założenia i zasady funkcjonowania fundacji w mini- cyklu. W pierwszej kolejności proponuję skupić się na samej fundacji i cechach różniących ją od stowarzyszenia. W kolejnej części skupimy się na szczegółach mechaniki jej funkcjonowania.
Zaczynając od rzeczy podstawowych – fundacja jest organizacją pozarządową, której funkcjonowanie reguluje ustawa z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (Dz.U. z 2018 r. poz. 1491 ze zm.). Może być powoływana wyłącznie dla realizacji celów użytecznych zarówno w wymiarze gospodarczym jak i społecznym. Fundację tworzy zazwyczaj jedna osoba lub niewielka ich grupa, która działa w celu realizacji danego celu, ważnego z punktu widzenia dobra wspólnego i przeznaczają na ten cel majątek, np. pieniądze, czy nieruchomość.
Niezwykle często słyszymy słowa: Jeśli masz przyjaciół – załóż stowarzyszenie. Jeśli masz pieniądze – załóż fundację. Jest tak nie bez powodu. Istotną bowiem cechą charakteryzującą fundację jest obligatoryjne istnienie substratu majątkowego, co też szczególnie odróżnia ją od stowarzyszenia. Do założenia stowarzyszenia bowiem nie jest potrzebny żaden majątek, wystarczy zaledwie udział 7 osób. Art. 31 ustawy prawo o stowarzyszeniach wskazuje nawet, iż zmniejszenie tej liczby choćby do 6 osób skutkuje likwidacją organizacji. A więc w skrócie – stowarzyszenie to ludzie.
Szczególnie różnicę pomiędzy stowarzyszeniem, a fundacją zauważymy, gdy zdamy sobie sprawę, iż nie może istnieć fundacja całkowicie pozbawiona majątku (choć przyznać należy, iż nie ma określonej minimalnej kwoty koniecznej do powołania fundacji). Fundator przy założeniu fundacji w akcie wskazuje wyszczególnione składniki majątkowe, które mają doprowadzić do osiągnięcia wskazanego celu fundacji. Te składniki majątkowe to przede wszystkim pieniądze, ale również ruchomości i nieruchomości. (chyba że mamy do czynienia z fundacją, chcącą prowadzić działalność).
Co istotne – doprowadzenie fundacji do stanu, w którym nie ma żadnego majątku jest jedną z podstaw do jej likwidacji. Ma to o tyle doniosłe znaczenie, iż nie istnieje obowiązek fundatorów dostarczania środków na dalsze funkcjonowanie fundacji. Choć powyższe jednoznacznie wykazuje powiązanie niewypłacalności fundacji z jej likwidacją. Pamiętać jednak należy, iż na szczęście istnieje możliwość skorzystania ze zwolnień podatkowych i uzyskanie powszechnie rozumianego dofinansowania działań. Może się to odbywać poprzez choćby zbiórki, darowizny – przeznaczanie środków przez osoby fizyczne, czy prawne na rzecz fundacji. Prowadząc fundację warto również starać się o dotacje i granty, są przecież fundacje które właściwie tylko z nich się utrzymują. Co więcej, gdy dokonany rejestracji sądowej statusu organizacji pożytku publicznego istnieje możliwość pozyskiwania środków z odpisów 1% podatku dochodowego od osób fizycznych.
Powyższe korzystne rozwiązania i możliwości są sprzężone zwiększoną koniecznością dbania o transparentność i jawność prowadzonej fundacji. Przekłada się to na coroczny obowiązek składania sprawozdania do wskazanego w statucie ministra właściwego do spraw fundacji. Nie można też zapominać, iż za fundacją przemawia również stosunkowo prosta procedura tworzenia i rejestracji fundacji, co zostanie również omówione w kolejnej części wpisu.
